Qui, 29/06/2006 - 10:36
To las artes de fazer ls oubjetos, pieças, cunferrumes de remendar i amanhar, stán a quedar sien meio de renacéncia. De hai muitos anhos acá ten sido cumo un sangradeiro.
Ye berdade que, puls dies d’eimbierno, yá nun s’oube l telincar de las maças adomando l fierro caliente nas çafras de la frauga. L ferreiro quedou sin percisar de calçar las patarras, ls çadones, las guinchas, las reilhas i carros de buis. L sou pariente lhatoneiro nun percisa de s’antregar todo l tiempo cortando, moldando i soldando las chapas pa ls sous regadores, baldos i anchideiras. L caldeireiro eimitou-los scundendo las fuolhas de cobre, porque las alquitaras pa l’augardiente, caldeiras i caldeiricas nun fáien falta, ls cebados yá nun s’angórdan cun lhabaduras i ls pastores nun fáien sopas a la nuite.
Ne l curral arrimado al cruzeiro adonde antes l carpinteiro custrutor de carros de buis, canhiças, arcas, arados, jugos ou rastras, agora ten las portaladas cerradas porque a outro passatiempo s’antregou. Fazer carros de buis, solo ancomendados, que ls que hai bóndan i l que fazer cun eilhes doutro modo se fai.
L cabanhal cuntina sperando, mas la banca de l çapateiro yá perdiu la spráncia de un die quedar chena de brochas, martielhos, subelas i formas. Cun meias suolas se cuntentaba i gobernaba muita giente i de calfe se cálçan todos agora.
Ls ardeiros de to ls brimeiros que por ende hai an baixas i rigueiros squecírun-se de ls podar i lhimpar, porque tamien a la puorta suobre la piedra de l puial las cesteiras yá nun se scarránchan antrelhaçando las brimes nas cestas. Yá naide fai fé d’apartar ls colmes de l pan para culas guias de las silbas assegurar ls rolos de pencas i fazer ls scrinhos, tan guapos i buonos para poner l pan i ls farelos. Cun eilhes zaparecírun las rodilhas, las cántaras i caldeiras que se fazien de las sobras, i que tanto jeito dában.
Qual ye l rapaç que al Demingo bota uas calças de burel i ua camisa de lhino? I la moça que pon subre ls ombros un xal ou se biste cun un xambre bordado de lhana? De todo esso sabendo l alfaiate, zarpou de beç. La lhabaige de la lhana nun mais se fizo, l cardador çpindurou las cardas, la filadeira nun mais molhou ls dedos para sentir l filo ne l fuso de sue ruoca. Mora agora arrimada cumo amaldiçonada por tanta cumbersa que oubiu. Cumo puode assi la tecedeira dar baila a las piernas nas andas de l sou telar i cruzar l’ ourdidura?
Quedórun a perder las jinelas, adonde ls pedreiros deixában sue seinha i adonde an dies de fiesta cun percisson quedában stendidas colchas i tapetes. Ls santos puoden nun dar por eilha, mas las gientes si, porque nien las sues béstias ampinpónan de alforjas i albardas.
Á se ls probes animales botássen fala! Íban pula cierta a saber de l ferrador que a ningua feira faltaba, i que para eilhes i sous parientes daba muito jeito pus assi tenien la certeza de tomar melhor andadura nas lhidas i caminadas.
Cumo era buona i cumpanheira la natureza! Quaije daba todo, i pouco pedie an troca. L ampeinho de las gientes i l saber daprendido de muitos anhos, custrúen todo l que percisában. Cumo angenheiros antregában-se de cuorpo i alma a estes oufícios, lhebantando las artes bien altas.
De todo quedórun muitos i muitos teçtemunhos, agora an lhugares altaneiros i de honra, bien an pie de nós, a las nuossas puortas, an puios nas prieças de nuossas casas. Assinálan outros tiempos, outras modas, i cuido que inda bai a lhebar muitos miles d’anhos para que outros cunferrumes bégan a çtroná-los. Cumo fincones assinalando l tiempo i la stória, que fui modo de bida de muita giente.
Faustino Antão